1.️ Stress schakelt de prefrontale cortex uit
Dit is belangrijk, dus lees het nog eens: stress schakelt de prefrontale cortex uit. De prefrontale cortex is ons ‘rationele brein’. Het reguleert onze gedachten, ons handelen en onze emoties. Onder de invloed van stress, de fight or flight respons, neemt ons limbisch systeem, een primitiever deel van de hersenen, het over. Zolang het limbisch systeem het voor het zeggen heeft, handelen we reactief, vanuit gewoonte en instinctief. Dit betekent dat stress in de weg staat aan complex en flexibel denken, leren en het verwerken van nieuwe informatie, terwijl we beter worden in het uitvoeren eenvoudigere en meer standaard taken. We schakelen over op de automatische piloot. Dit kan ons leven redden als snel en automatisch reageren nodig is, maar is echt niet wat je wil als weloverwogen oplossingen nodig zijn.
2. Na 20 tot 30 minuten heeft stress een negatief effect op je hersencellen
De fysiologische stressreactie begint met een golf adrenaline. Dat maakt dat de prefrontale cortex offline gaat en bereidt het lichaam voor op actie. Na 20 tot 30 minuten komt cortisol vrij. Hoge cortisolspiegels beschadigen de hippocampus, waardoor de cortisolspiegel hoog blijft, hetgeen de hippocampus verder beschadigt: een vicieuze cirkel. De hippocampus speelt een cruciale rol bij het reguleren van leren, geheugencodering, geheugenconsolidatie en ruimtelijke navigatie.
3. Op het werk is chronische stress overal
Stress is een alarm dat ons veilig moet houden. Dit alarm gaat af als we ons bang of ongerust voelen. Het is onze interpretatie van wat er gebeurt, niet de feitelijke gebeurtenis als zodanig, die het alarm laat afgaan. Op het werk zijn deze triggers waarschijnlijk niet wat je denkt dat ze zijn en vaak zijn ze van chronische aard: het gevoel niet erbij te horen, negatieve relaties met collega’s, onvoorspelbaarheid, onzekerheid, je zorgen maken, gebrek aan autonomie, jezelf vergelijken met anderen, piekeren, faalangst, enz. Wanneer we hierdoor stress ervaren wordt geactiveerd, is de stress chronisch: het alarm gaat voortdurend af.
4. Een gevoel van controle kan verlammende stress veranderen in een moment van groei
Eén van de belangrijkste verschillen tussen een stressvolle, uitputtende gebeurtenis enerzijds en een moment van ontwikkeling anderzijds is het gevoel van controle. Dit betekent dat het herstellen van de connectie met de prefrontale cortex, het fact-checken van de stresstrigger en het creëren van een gevoel van controle een negatieve, stressvolle gebeurtenis kan veranderen in een positieve situatie waar jij de regie hebt.
Aan de slag
Dus, als je eenmaal begrijpt hoe stress wordt veroorzaakt, wordt het duidelijk hoe je kan leren stresstriggers te herkennen en te neutraliseren en hoe belangrijk dat is. Situaties op het werk veroorzaken als zodanig de stress respons niet. Dat doen onze gedachten en emoties, die worden veroorzaakt door de gebeurtenis. Het herkennen en vervolgens neutraliseren van deze stresstriggers is de sleutel tot het stoppen van de fysiologische stressreactie en het terugwinnen van de controle. Daarnaast, en dat is minstens zo belangrijk, is het creëren van een positieve en veilige cultuur waarin de oorzaken van stress worden gemonitord en besproken een game changer. Het stressniveau in high-trust teams is aanzienlijk lager dan in de gemiddelde werkomgeving. Samenwerken met mensen die we vertrouwen en bij wie we ons kwetsbaar kunnen opstellen, betekent veiligheid en is daarmee een tegengif tegen stress.