ESG is als trend niet meer weg te denken en zal blijven zolang dat nodig is om mainstream te worden. Het lokt verandering uit en over het algemeen beschouwen mensen verandering als moeilijk en bedreigend.
Gemeenschappen, bedrijven inbegrepen, zijn als organismen. Wat we gewoontes, eigenschappen of de persoonlijkheid van een persoon zouden noemen, wordt cultuur genoemd wanneer we het hebben over de kenmerken van een gemeenschap.
Elke persoon heeft goede en slechte gewoontes en blinde vlekken. Sommige mensen hebben gewoontes die ronduit ongezond zijn. Het kan moeilijk zijn om dergelijke gewoontes te doorbreken, zelfs de gewoontes die potentieel levensbedreigend zijn. Afgezien van verslaving, zijn de redenen daarvoor vaak gepercipieerde (korte termijn) voordelen die verband houden met of worden toegeschreven aan die slechte of ongezonde gewoonten. Een persoon zal over het algemeen slagen in het doorbreken van slechte gewoonten, wanneer de daardoor te behalen winst groter is dan de winst die aan de slechte gewoonte is verbonden en/of als er andere redenen zijn die zo dwingend zijn, intern of extern, dat de persoon intrinsiek gemotiveerd en vastbesloten is om te stoppen en te veranderen. Iedereen die dit proces ooit heeft doorlopen – een dieet, stoppen met roken, beginnen met sporten, stoppen met het eten van junkfood – zal weten dat dit niet genoeg is. Veranderen vereist daarnaast dagelijkse vastberadenheid totdat een nieuwe gewoonte, ter vervanging vande oude, is gecreëerd. Verslappen betekent falen.
Organisaties zijn niet anders dan mensen, maar ze zijn (nog) complexer. Dit maakt verandering nog moeilijker. Bedrijven kunnen een zeer sterke cultuur hebben die bestaat uit, vaak impliciete, diepgewortelde eigenschappen en gewoontes. De meerderheid van de mensen zal zich er niet eens van bewust zijn. Een van de redenen hiervoor is dat bepaalde eigenschappen of kenmerken voor sommige groepen volkomen natuurlijk aanvoelen, maar voor andere groepen vreemd aandoen. Omdat mensen de neiging hebben om mensen aan te nemen die op hen lijken, kan het versterken van de bestaande cultuur onbewust plaatsvinden, zoals blijkt uit de enorme hoeveelheid data over manieren om diversiteit en inclusie te bevorderen. Omdat cultuur niet aan één of enkele personen kan worden toegeschreven, wordt het een abstracte maar toch zeer co-ncrete dagelijkse realiteit, die bepalend is voor de ervaring van alle leden van de gemeenschap.
Het veranderen van dergelijke collectieve gewoontes, of met andere woorden van onderdelen van de cultuur, vereist niet alleen het definiëren van de gewenste eindtoestand, het internaliseren van de noodzakelijke dwingende redenen voor de verandering en de dagelijkse vastberadenheid die nodig is om gewoontes te doorbreken. Wat daarnaast nodig is, is het creëren van een kritische massa van mensen in leidinggevende posities die de veranderingen gaan voorleven die het bedrijf wil realiseren. Dit is moeilijk, leidt tot weerstand en het vergt moed. Het definiëren van de gewenste veranderingen vereist verder dat het management de eigen overtuigingen en aannames over wat succes definieert ter discussie stelt en, om de gewenste resultaten ook echt tot stand te brengen, ook bij voldoende de leiders in de organisatie de ambitie leerlegt om te veranderen. Dat begint met laten zien van het gewenste gedrag, in alles wat ze doen, en anderen in staat stellen hetzelfde te doen.
ESG is, naast bijvoorbeeld schaarste op de arbeidsmarkt, een dwingende reden om te veranderen. Er zijn dingen aan het verschuiven. Het oude voldoet niet meer aan de normen, verwachtingen en overtuigingen van steeds meer mensen. Deze groep mensen groeit snel en omvat consumenten, werknemers en investeerders. Mensen willen duurzaamheid, authenticiteit en de menselijke maat: lokale producten, dierenwelzijn, eerlijk loon voor werk en schone lucht. Ook op dit slagveld wordt ‘de war on talent’ uitgevochten. Als er ooit een dwingende reden was om te veranderen, dan is ESG het wel. Het zal ons dwingen af te kicken van slechte gewoonts, want als we dat niet doen, zullen we veel verliezen.
Het goede nieuws is dat er veel te winnen valt. Er zal verandering komen, ja, en een deel van het oude zal verloren gaan, maar dat kan een goede zaak zijn. Als we een open en inclusieve dialoog aangaan met de mensen om ons hee om erachter te komen wat ons, de mensen die de gemeenschap vormen, echt drijft, zullen we betere en sterkere organisaties vormen. Laten we verandering omarmen en een sprong in het diepe wagen: ik ben ervan overtuigd dat het de moeite waard zal zijn.